Vùng đất ‘vua ban’ Thủy Biều: Nơi cân bằng cuộc sống

Mô hình du lịch “Sáng Thủy Biều – Chiều Tam Giang” mang đến trải nghiệm cho các nhóm du khách khi đến cố đô Huế với thiết kế khác biệt. Mô hình có sự linh động về thời gian để đạt được nhiều mục đích khi du lịch của du khách.

Khám phá văn hóa nhà vườn xứ Huế

Theo tiếng Hán, Thủy Biều được hiểu là cái bầu chứa nước, phản ánh hình ảnh ngôi làng nằm trọn trong sự bao bọc của dòng sông Hương thơ mộng, từ đó tạo cho làng một địa thế đẹp lại gần kề với các danh thắng nổi tiếng như đồi Vọng Cảnh, lăng Tự Đức và điện Hòn Chén.

Nếu những nhà vườn Huế ở bờ bắc sông Hương mang dáng vẻ quý tộc của thủ phủ các chúa Nguyễn xưa, với nhiều ngôi nhà vườn tiêu biểu như nhà vườn An Hiên, Xuân Viên Tiểu Cung thì nhà vườn Thủy Biều lại in đậm nhiều màu sắc dân gian truyền thống, bình dị mà gần gũi.

Khởi hành đến bến thuyền Tòa Khâm, chúng tôi theo chân những đoàn du khách được Huetourist thiết kế chương trình đi thuyền ngắm cảnh sông Hương – dòng sông của thi ca nhạc họa xứ Huế. Đoàn dừng chân tham quan chùa Thiên Mụ trước khi đến với vùng đất được mệnh danh là vùng đất “vua ban” Thủy Biều.

Từ đây, du khách xuôi dòng Hương đến khám phá “Nguyệt Biều – Lương Quán không xa/Cách một con hói hóa ra hai làng” với thảm thực vật, những cụm cây cổ thụ, dòng sông Hương ngan ngát hương Thanh Trà đầu xuân. Làng trù mật có những xóm hoa biếc xanh ngay ngắn kề nhau, nếp nhà nông thôn trong lòng phố yên bình với mảng màu xanh rờn rau trái.

Mùa xuân đến, cảnh quan hai làng Nguyệt Biều – Lương Quán bắt đầu khởi sắc. Du khách đạp xe qua các vườn Thanh Trà. Từ đây, đoàn được dẫn đến đình làng Lương Quán nơi thờ cúng thần làng, nơi dân làng tề tựu, chăm sóc phần tâm hồn hướng về tri ân, chia sẻ dịp Lễ Tết cũng như thăm những ngôi nhà rường cổ hàng trăm năm tuổi với kiến trúc nhà vườn Huế đặc trưng ba gian hai chái kép.

Cùng với hành trình về với miền thôn dã xứ Huế trong lòng thành phố, điểm độc đáo của “Sáng Thủy Biều” chính là cơ hội tìm hiểu cuộc sống thường nhật của người dân Thủy Biều. Những nghề truyền thống kỳ công, tinh tế như nghề làm hương, làm gốm… với những bí quyết của người Huế tài hoa được giới thiệu.

Bên dĩa mứt Thanh Trà the the mát và thơm cùng chén trà ấm, ông Trần Quang Hào, Giám đốc Công ty Du lịch Huetourist - cho biết: “Mỗi bữa cơm trưa trong nhà vườn Thủy Biều, du khách thưởng thức những nguyên liệu thực dưỡng sạch từ vườn lên mâm, các món ăn được làm nên bởi bàn tay khéo léo của phụ nữ xứ Huế. Bên cạnh đó, đến với Thủy Biều, du khách còn được học làm mứt Thanh Trà và các món bánh Huế. Ra về, du khách vừa tận hưởng thành quả vừa nhận gói mứt nhỏ làm quà nên họ rất thích thú”.

Là một trong những đơn vị du lịch tiên phong trong khai thác sản phẩm du lịch từ bảo tồn văn hóa nhà vườn tại Huế, Huetourist kết hợp các đặc sắc trong văn hóa vườn: đi dạo làng Thanh Trà, ẩm thực địa phương, các làng nghề như làm gốm, làm nhang, vẽ tranh, các dịch vụ nâng cao sức khỏe như ngâm chân thảo dược, massage và ăn uống thực dưỡng.

Theo ông Trần Quang Hào, mô hình du lịch sức khỏe được xây dựng dựa vào dân: người dân tham gia làm vườn cùng du khách, làm dịch vụ vào lúc nông nhàn như phục vụ mảng lưu trú, trải nghiệm, vui chơi và giải trí.

Chỉ cách trung tâm thành phố 5 km, Thủy Biều vừa có nhà rường, có vườn Thanh Trà, có mệ bửa cau têm trầu, người dân sử dụng phương ngữ… tất cả những điều gần gũi đó khiến du khách cảm thấy Thủy Biều là một nơi đáng đến, đáng nhớ.

Nắm bắt nhu cầu du lịch sức khỏe, cân bằng cuộc sống

Nắm được nhu cầu của du khách cần tăng cường sức khỏe sau Đại dịch Covid -19, những người làm du lịch thiết kế trải nghiệm ẩm thực thảo dược, phối hợp với người dân Thủy Biều trồng dược liệu là cây gia vị quen thuộc trong gian bếp Huế. Đó là lá lốt, sả, đinh lăng… Du khách được hái lá trực tiếp trong vườn để ngâm chân và ăn uống.

Mùi hương và công dụng dược liệu giúp du khách cân bằng giữa thiên nhiên và cuộc sống bận rộn toan lo. “Từ năm 1996, chúng tôi mở cửa đón du khách đến với các nhà vườn Huế. Nhưng với dịch vụ du lịch sức khỏe, phải đến khi có sự tham gia của thầy thuốc Đông y, bác sĩ Lê Công Danh – Bệnh viện Y học Cổ truyền Thừa Thiên Huế gần đây để cố vấn thì du khách thêm tin tưởng, được thêm nhiều người biết đến.

Hiện bình quân, chúng tôi đón 350-400 lượt khách/mỗi năm. Trong đó, làng đón nhiều khách Việt, khách châu Á và đông nhất là du khách tới từ châu Âu”, ông Hào nói thêm.

Không đại trà như những mô hình du lịch thông thường, để đến với mô hình “Sáng Thủy Biều – Chiều Tam Giang” du khách phải đặt tour trước. Bên cạnh mô hình Sáng Thủy Biều, mô hình Chiều Tam Giang đưa du khách đến với ốc đảo Đầm Chuồn, trải nghiệm du lịch cộng đồng vùng đầm phá nước lợ lớn nhất Đông Nam Á. Khám phá hoạt động ngư trường trên đầm Chuồn - phá Tam Giang thuộc huyện Phú Vang.

“Tôi làm gì cũng không làm một mình mà muốn nhân rộng mô hình. Thuyết phục nhiều người cùng làm, chia sẻ giá trị. Hiện TP Huế đang đặt hàng chúng tôi phát triển tour du lịch cộng đồng trong đó đưa thảo dược vào sử dụng ngay tại chỗ, phát triển sản phẩm từ du lịch theo chuỗi giá trị”, ông Trần Quang Hào, Chủ doanh nghiệp Huetourist chia sẻ.

Từ những dĩa gỏi, nộm mộc mạc với 6 loại rau khác nhau trong vườn, mứt Thanh Trà chỉ cần nửa lạng, trái cây tráng miệng có chuối tiêu, chuối cau mỗi bữa ăn… đến với Thủy Biều du khách tự mình đi chợ mua thức ăn theo thực đơn sẵn, tham gia chế biến là những giờ phút thư giãn, chữa lành cho cơ thể từ sâu bên trong.

Bằng y đức của mình, bác sĩ Danh được nhiều đơn vị tin tưởng tìm tới nhờ cố vấn để hiểu hơn về lợi ích của các loài dược liệu, thông tin chuẩn xác… Đưa dược liệu trở thành một tài nguyên du lịch và tạo ra điểm chạm đối với nhu cầu của du khách.

Thầy thuốc Đông y, Bác sĩ Lê Công Danh cho hay: “Những bài thuốc xưa bày nay làm, các dược liệu gần gũi như đinh lăng, sả, gừng, lá Thanh Trà, ngải cứu du khách đi hái về đem nấu trong bếp củi. Hình ảnh mang tính cộng đồng được lan tỏa. Bên cạnh đến Thủy Biều để sống và trải nghiệm cuộc sống làm vườn với những hoa trái thì du khách được nhẹ nhàng sống chậm, chữa lành từ những bài thuốc dân gian Huế”.

“Có vị khách nói rằng tâm trí của họ những khi bận rộn, toan lo cuộc sống như “con khỉ” không đứng yên. Nhưng khi tới đây “con khỉ” đó đứng yên”,

ông Trần Quang Hào bộc bạch.

Những dược liệu vốn dần bị lãng quên do y học hiện đại xâm lấn, khi xảy ra đại dịch Covid – 19, thầy thuốc Đông Y – Lê Công Danh đã triển khai nghiên cứu về cây thuốc dân gian ở Huế và nhờ các công ty du lịch nhân bản đề tài cấp tỉnh bằng các mô hình phát triển dược liệu trong du lịch.

Là một chuyên gia về dược lý, bác sĩ Danh đứng đằng sau các công ty du lịch về chuyên môn. Hướng dẫn cách trị phong thấp ra sao, thực dưỡng thì dùng loại dược liệu gì để tăng tác dụng, thực hiện Hỏa Long cứu, bấm huyệt, giác hơi để tăng tính hấp dẫn cho tour du lịch từ bí quyết y học dân gian.

Với sự hướng dẫn của bác sĩ Danh, đội ngũ làm dịch vụ có thể hiểu được trong thực dưỡng nhóm thực phẩm nào là an thần, kích thích tiêu hóa, bệnh lý về máu ăn gì, ngâm chân thế nào,… Ông Lê Công Danh còn hướng dẫn doanh nghiệp du lịch trồng thêm cỏ xước, cỏ tiên, mùa lạnh tăng tinh dầu mạnh lên như tràm, Thanh Trà…

Là một người cùng kết nối, hợp tác để khai thác du lịch tại Thủy Biều, ông Hoàng Trương Phước Lâm, Giám đốc Doanh nghiệp Hoàng Kỳ Lâm Travel - cho hay: “Khách châu Âu đặc biệt thích miền quê châu Á. Họ hiểu cơ bản về khái niệm y học Phương Đông và từ biên kiến đến thích khám phá, thôn quê Thủy Biều với những loài cây dân dã khiến du khách cảm thấy lôi cuốn, hấp dẫn”.

Trong 8 năm qua, ông Hoàng Trương Phước Lâm kết nối thị trường quốc tế, thiết kế với những lịch trình khác nhau như tham quan di sản lăng tẩm, chùa chiền trước rồi mới đến thiên nhiên.

Thủy Biều là một trong bốn vùng đất quan trọng của kinh đô xưa. Vùng đất vua ban trù phú là nhờ triều đình ban phát bao nhiêu mẫu ruộng. Tả Kinh thành và Hữu kinh thành có Kim Long, Vỹ Dạ và Thủy Biều, Thủy Bằng, Thủy Xuân với các lăng tẩm.

Ông Hoàng Trương Phước Lâm, Giám đốc Doanh nghiệp Hoàng Kỳ Lâm Travel cho rằng, mô hình du lịch sức khỏe còn phù hợp với mùa mưa – một đặc sản của du lịch Huế. Các tour thường sẽ đón khách inbound vào nửa cuối tháng 8 và đầu tháng 4 năm sau.

“Thời gian gần đây, người cần sức khỏe và cần điều trị chăm sóc hậu Covid-19 tăng lên và đây cũng là cơ hội để phát triển sản phẩm du lịch mới. Du khách có cơ hội sống nhẹ nhàng với mùa Thanh Trà Huế. Hương thơm nhẹ nhàng, thanh thoát của hoa Thanh Trà đầu xuân đậm chất làng xã hay nước ép Thanh Trà ngọt mát, mứt Thanh Trà dịu thơm”, ông Lâm nói.

Mô hình du lịch này còn được biết đến bởi không sử dụng đồ nhựa một lần, tất cả không vứt bỏ lại gì mà đều được tái sử dụng thể hiện ở quanh các khu vườn, ngay cả lá vườn rụng xuống cũng được cho “tái sinh”. Đặc biệt tại chợ Thủy Biều, người ta sẽ chỉ bán thực phẩm đựng vào các hộp thiếc, giỏ mà không dùng túi ni lông tạo thành thói quen duy nhất chợ ở Việt Nam. Từ bình nước, bảng treo tất cả đều xanh hóa bằng việc không sử dụng chai nhựa sử dụng một lần là một quyết tâm lẫn sự chuẩn bị tài chính mới có thể làm được.

Theo Trung tâm Thông tin Xúc tiến Du lịch TP Huế: Loại hình du lịch này đang giải quyết được vấn đề lợi ích của doanh nghiệp và người dân sống tại vùng Thủy Biều. Mô hình du lịch cộng đồng này là một trong những mô hình đáng được khuyến khích và có định hướng của ngành du lịch để tiếp tục đưa ra những mô hình phù hợp với du lịch địa phương.

Mô hình du lịch sức khỏe tại Thủy Biều còn có ý nghĩa hơn khi đây là một trong những địa danh đã được bảo hộ chỉ dẫn địa lý cho Thanh Trà Huế. Việc phát triển dịch vụ, sản phẩm tại đây góp phần khai thác hiệu quả tài sản trí tuệ cộng đồng và phát triển kinh tế địa phương.