Kỹ sư Cảnh quan và Kỹ thuật Hoa viên: Thu nhập cao nhưng không có để tuyển

Tại kỳ thi đánh giá năng lực đợt 2/2025 của Đại học Quốc gia TP.HCM, cụm thi tại Trường Đại học Nông Lâm TP.HCM, các thí sinh đến dự thi bất ngờ được nhận những phần quà nhỏ từ sinh viên ngành Cảnh quan và Kỹ thuật Hoa viên – những chai nước mát và quạt tay in thông tin tuyển sinh gọn gàng, sinh động.

Từ hoạt động này, các giảng viên của trường Đại học Nông lâm TP.HCM đã chia sẻ về thực tế khan hiếm nguồn nhân lực của ngành Cảnh quan và Kỹ thuật Hoa viên, dù đây được xem là lĩnh vực thu nhập cao, sinh luôn được “giữ chân” tại doanh nghiệp kể cả khi chưa tốt nghiệp vì nhu cầu thị trường lớn.

Doanh nghiệp “săn” người từ khi còn đi học

Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển đô thị nhanh và sâu rộng, với hàng loạt công trình hạ tầng, khu dân cư, nhà máy, resort, công viên được đầu tư trên khắp cả nước. Song song với quá trình xây dựng, nhu cầu thiết kế và quản lý cảnh quan cũng tăng trưởng mạnh mẽ – không chỉ phục vụ yếu tố thẩm mỹ mà còn gắn liền với các tiêu chí về môi trường, tiện ích đô thị và bản sắc không gian sống. Tuy nhiên, lực lượng kỹ sư chuyên ngành Cảnh quan và Kỹ thuật Hoa viên tại Việt Nam hiện vẫn còn rất hạn chế về số lượng. Điều này khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong công tác tuyển dụng.

Sinh viên ngành Cảnh quan và Kỹ thuật Hoa viên tặng quà cho thí sinh thi đánh giá năng lực.

Theo bà Hoàng Thị Bích Thảo – Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH Hoàng Lam, Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ Doanh nghiệp vừa và nhỏ (Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM), thực tế hiện nay kỹ sư cảnh quan là lực lượng đang thiếu hụt nghiêm trọng trên thị trường lao động. Để đáp ứng nhu cầu công việc, nhiều doanh nghiệp đã “săn” sinh viên ngay khi còn đi học. Do đó, thị trường tuyển dụng ngành này là đường đua khốc liệt của các doanh nghiệp.

“Muốn thu hút được các bạn học đúng chuyên ngành, doanh nghiệp buộc phải tiếp cận sớm, thông qua học bổng, tài trợ khóa luận hay chương trình thực tập có lương. Có những bạn dù chưa tốt nghiệp nhưng nếu làm được việc, mức đãi ngộ có thể từ 12 đến 15 triệu đồng/tháng”, bà Thảo chia sẻ.

Cũng theo bà Thảo, một dự án đô thị tiêu chuẩn hiện nay cần từ 5 đến 7 nhân sự chuyên trách mảng cảnh quan, bao gồm kỹ sư thiết kế, kỹ sư thi công, kỹ thuật viên chăm sóc và đội ngũ bảo trì – bảo dưỡng không gian xanh. Khi không tuyển được người học đúng ngành, doanh nghiệp buộc phải tuyển từ các ngành gần như kiến trúc, nông học, môi trường nhưng phải đào tạo lại từ đầu, tốn thời gian và công sức.

Đang làm việc tại Ban Quản lý dự án của Tập đoàn Khang Điền, anh Lê Hữu Lợi - cựu sinh viên ngành Cảnh quan và Kỹ thuật Hoa viên (Trường Đại học Nông lâm TP.HCM) cho biết mỗi dự án đều cần kỹ sư cảnh quan ở các mảng từ thiết kế, thi công đến chăm sóc và bảo trì cảnh quan. Nhưng ngay cả khi tăng lương, doanh nghiệp khó tuyển được người phù hợp.

Hàng năm, sinh viên được tổ chức các chuyên thực tập, thực tế tại các nhà vườn, nông trại hoa.

“Các dự án đô thị luôn thiếu người làm cảnh quan có chuyên môn thật sự. Vì thế các bạn sinh viên ra trường làm được việc đều có thu nhập tốt và được giữ vị trí rất tốt sau vài năm. Nhưng thực tế cung không đủ cầu, nhiều nhà thầu thi công cảnh quan chuyên nghiệp cho các dự án của Khang Điền cũng phải tuyển dụng thêm sinh viên từ những ngành gần rồi đào tạo thêm”, anh Lợi nói.

Kỹ sư cảnh quan có điểm gì khác biệt?

Một trong những điểm khác biệt cốt lõi của kỹ sư Cảnh quan và Kỹ thuật Hoa viên là kiến thức sâu sắc về cây xanh – điều mà ngay cả những kỹ sư nhóm ngành gần như môi trường hay thiết kế kiến trúc, xây dựng cũng không thể thay thế.

Chị Đặng Thị Trang – cựu sinh viên ngành Cảnh quan và Kỹ thuật Hoa viên, hiện đang là Senior landscape designer tại Kume Design Asia – cho biết từng làm việc chung với nhiều kiến trúc sư cảnh quan và kỹ sư xây dựng khác ngành, nhưng kỹ sư tốt nghiệp Cảnh quan và Kỹ thuật Hoa viên có lợi thế riêng đó là hiểu cây xanh từ chủng loại, hình thái, đặc tính sinh học, nhu cầu ánh sáng, nước, đến cách phối hợp cây trong thiết kế để phù hợp với thổ nhưỡng, khí hậu địa phương. Những kiến thức đó được tích lũy và thực hành trong thời gian dài suốt quá trình đào tạo của ngành học không thể học cấp tốc hay thay bằng phần mềm. Đó là thứ tạo ra giá trị thật và góp phần đảm bảo sự phát triển bền vững cho không gian xanh của một công trình.

“Hiểu” về cây xanh chính là sự khác biệt của kỹ sư cảnh quan được đào tạo bài bản.

Chính tay nghề thực hành vững và hiểu biết sâu về không gian cây xanh, hệ sinh thái mềm đã giúp sinh viên của ngành được các doanh nghiệp đánh giá là “nguồn nhân lực chuyên môn đóng vai trò thiết yếu trong việc tạo ra các công trình cảnh quan chất lượng mà không cần phải đào tạo lại”.

Theo ThS. KTS. Đỗ Ngọc Nhuận – giảng viên ngành Cảnh quan và Kỹ thuật Hoa viên, Trường Đại học Nông Lâm TP.HCM, chương trình đào tạo của ngành chú trọng cả lý thuyết và thực tiễn. Trong quá trình đào tạo, ngoài kiến thức chuyên sâu về ngành, các sinh viên còn được tham gia rất nhiều các học phần về thực hành, thực tập tại các công ty, doanh nghiệp về thiết kế và thi công cảnh quan. Để có thể tham gia công việc thực tế tại các doanh nghiệp, ngoài kiến thức chuyên môn, sinh viên còn được được trang bị các kỹ năng về thiết kế, thi công và phần mềm cần thiết để có thể hoàn thành được các công việc được giao. Vì vậy, ngay từ năm 3, một số sinh viên đã được doanh nghiệp giữ chân và tuyển dụng sớm.

Ngoài ra, một số sinh viên cũng được tham gia các dự án cảnh quan thực tế do các giảng viên của ngành thực hiện. Song song đó, thông qua các môn học thực tập giáo trình, thực tập nghề nghiệp, sinh viên có điều kiện tham quan thực tế rất nhiều thể loại công trình cảnh quan ở khu vực TP.HCM và các tỉnh lân cận. Các hoạt động này giúp sinh viên thích nghi tốt với môi trường công việc thực tế sau tốt nghiệp.

“Ngành Cảnh quan và Kỹ thuật Hoa viên tại Trường Đại học Nông Lâm TP.HCM hiện tuyển sinh qua 4 phương thức là xét điểm thi tốt nghiệp THPT, xét điểm thi ĐGNL, xét học bạ và xét tuyển thẳng”, thầy Nhuận cho biết thêm.

Báo cáo khóa luật tốt nghiệp ngày càng được sinh viên thể hiện thẩm mỹ và chuyên nghiệp hơn.

Theo thầy Nhuận, trong bối cảnh phát triển hạ tầng mạnh mẽ, quy hoạch đô thị xanh là xu hướng tất yếu và kỹ sư cảnh quan là một mắt xích quan trọng. Ngành Cảnh quan và Kỹ thuật Hoa viên là một trong những ngành hiếm hoi đào tạo đội ngũ kỹ sư cảnh quan có chất lượng cao về cảnh quan ở khu vực phía Nam, tuy nhiên vẫn trong tình trạng “không có để tuyển” dù đứng trước thực tế nhu cầu tuyển dụng cao. Nguyên nhân có thể vì thông tin về ngành chưa đến được với thí sinh, phụ huynh và xã hội chưa nhìn nhận đầy đủ về vai trò, đặc trưng của ngành trong sự đóng góp quan trọng cho việc xây dựng, phát triển không gian xanh của đô thị. Đây là ngành học giàu tiềm năng, mang lại giá trị bền vững, gắn với xu hướng sống xanh– sống khỏe đang lên ngôi.

“Đây là một trong những ngành có thu nhập khởi điểm cao, cơ hội phát triển tốt, ít cạnh tranh đầu vào lại nhiều cơ hội sau tốt nghiệp. Với học sinh sinh viên, đây là cơ hội lớn để lựa chọn một ngành học giàu tính sáng tạo, gắn bó với thiên nhiên, có thu nhập cao, ít thất nghiệp, nhiều hướng phát triển nghề nghiệp cũng như cơ hội học tập và làm việc ở các nước khác”, thầy Nhuận nói thêm.

Lương cao, cơ hội thăng tiến rõ ràng

ThS. Nguyễn Thiện Thanh – giảng viên ngành Cảnh quan và Kỹ thuật Hoa viên cho biết thêm: “Chúng tôi có sinh viên ra trường 3 năm đã làm trưởng nhóm thiết kế, trưởng nhóm quản lý dự án; 5 năm thì lên trưởng phòng; 10 năm thì có người làm giám đốc công ty riêng hoặc vị trí leadership ở các tập đoàn lớn về nhiều lĩnh vực liên quan đến cảnh quan. Ngành này không chỉ rộng cơ hội mà còn rõ lộ trình thăng tiến”.

Thầy cô cùng một số sinh viên ngành Cảnh quan và Kỹ thuật Hoa viên trong buổi báo cáo đồ án.

Được biết, lương khởi điểm trung bình cho sinh viên ngành này dao động từ 12 - 15 triệu đồng/tháng. Với 3 năm kinh nghiệm, có thể lên tới 20 - 25 triệu. Nếu mở công ty riêng về dịch vụ cảnh quan hoặc thi công sân vườn, nội thất xanh, mức thu nhập còn cao hơn nhiều. Cơ hội làm việc tại nước ngoài hoặc học lên bậc cao hơn ở Úc, Nhật, Hà Lan, Mỹ, Đài Loan, Hàn Quốc… cũng rộng mở, nhiều sinh viên đã giành học bổng hoặc làm việc tại các tập đoàn, các công ty cảnh quan quốc tế.

Tân Nguyên